تخم کتان چیست؟
تخم کتان یا بذر کتان دانهای ریز است و در رنگهای قهوهای، قهوهای مایل به زرد و طلایی یافت میشود. تخم کتان غنیترین منبع گیاهی دستهای از اسیدهای چرب امگا ۳ است که با نام آلفا لینولنیک اسید (ALA) شناخته میشوند.امروزه گیاه کتان در منطقه وسیعی از اروپا و آُسیا می روید. از گیاه کتان استفاده های زیادی بعمل می آید. از الیاف کتان برای یافتن پارچه استفاده می شود. پارچه کتان برای البسه مخصوصا در تابستان نوعی مناسب بشمار می رود.
کتان گیاهی است که از قدیم الایام شناخته شده و بکار میرفته است. حتی پرورش آن در مصر در حدود پنج قرن قبل از میلاد مسیح معمول بوده است.
خواص تخم کتان :
۱. فیبر بالا و کربوهیدرات پایین :
. یکی از مهمترین خواص تخم کتان دارا بودن مقدار بالای لیزاب (موسیلاژ) است. لیزاب نوعی فیبر با حالت ژلهای و محلول در آب است و برای دستگاه گوارش بسیار مفید است. لیزاب مانع تخلیهی سریع مواد غذایی از معده به رودهی باریک میشود. به این ترتیب جذب مواد مغذی در معده افزایش مییابد.
تخم کتان سرشار از فیبر محلول و نامحلول است و باعث سم زدایی روده بزرگ، کاهش چربی و کاهش میل به خوردن قندها میشود. انسان باید روزانه ۳۰ تا ۴۰ گرم مواد غذایی سرشار از فیبر مصرف کند.
۲. مو و پوستی سالم :
آلفا لینولنیک اسید (ALA) موجود در تخم کتان با فراهم کردن چربیهای ضروری در کنار ویتامین های گروه B موجب کاهش خشکی پوست و مو و پوستهپوسته شدن آنها میشود. همچنین مصرف تخم کتان میتواند در کاهش علائم آکنه و بهبود اگزما و روزاسه مفید باشد. کمک به سلامت و مراقبت از چشم و جلوگیری از خشکی چشم از دیگر خواص تخم کتان است.
۳. کاهش وزن:
تخم کتان سرشار از چربی های سالم و فیبر است، پس میتواند فرد را برای مدت طولانیتری سیر نگه دارد و این امر موجب کاهش کالری دریافتی فرد میشود. با توجه به این خواص میتوانید برای کاهش وزن روزانه دو قاشق غذاخوری پودر تخم کتان را به سوپ، سالاد یا هر غذایی که مصرف میکنید، اضافه کنید.
۴. کاهش کلسترول:
فیبر محلول تخم کتان میتواند چربی و کلسترول را در دستگاه گوارش به دام بیندازد و مانع از جذب آنها شود. صفرا در کیسهی صفرا و از کلسترول ساخته میشود. فیبر محلول صفرا را به دام میاندازد و با دفع صفرا توسط دستگاه گوارش، بدن مجبور به تولید صفرای بیشتری میشود. برای این کار بدن باید مقدار بیشتری کلسترول مصرف کند و نتیجهی این امر پایین آمدن کلسترول خون است.
5. سلامت دستگاه گوارش:
تخم کتان غنی از فیبرهای محلول و نامحلول است و به سلامت دستگاه گوارشی کمک میکند. همچنین تخم کتان یکی از غنیترین منابع غذایی حاوی منیزیم است.
دو قاشق غذاخوری تخم کتان محتوی حدود ۵ گرم فیبر است. این مقدار معادل ۲۵٪ نیاز روزمرهی انسان به فیبر است. فیبر موجود در تخم کتان برای باکتریهای مفیدی که در رودهی بزرگ زندگی میکنند، مفید است و ضایعات را از دستگاه گوارش میزداید.
6. سرشار از اسیدهای چرب امگا۳ :
تخم کتان حاوی ریزمغذی های زیادی همچون فیبر خوراکی، منگنز، ویتامین B1 و اسیدچرب ضروری آلفالینولینک اسید که به امگا 3 معروف است، می باشد.
7.تخم کتان فاقد گلوتن است :
تخم کتان برای کسانی که به بیماری سلیاک مبتلا هستند یا به گلوتن حساسیت دارند، گزینهی بسیار مناسبی است. همچنین تخم کتان با دارا بودن مقدار بالایی امگا۳ جایگزین مناسبی برای کسانی است که به غذاهای دریایی حساسیت دارند.
تخم کتان به واسطهی نداشتن گلوتن میتواند در تهیهی مواد غذایی بدون گلوتن نیز بهکار گرفته شود.
8. تخم کتان و سرطان :
مصرف تخم کتان میتواند خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش بدهد. سه لیگنانی که در تخم کتان وجود دارند، میتوانند توسط باکتریهایی که در روده زندگی میکنند، به انترولاکتون و انترودیول تبدیل شوند. این ترکیبات در تنظیم هورمونها نقش دارند. احتمالا به این دلیل تخم کتان امکان ابتلا به سرطان سینه را کاهش میدهد.
9: کاهش مشکلات یائسگی :
با توجه به خواص استروژنی لیگنان میتوان از آن بهعنوان گزینهای در درمان جایگزینی هورمونی استفاده کرد.
لیگنان میتواند در کاهش احتمال ابتلا به پوکی استخوان مؤثر باشد و همچنین به منظم شدن چرخهی عادت ماهانهی زنان کمک کند. برای بهرهمندی از این خواص تخم کتان و کاهش مشکلات یائسگی، میتوانید روزانه از یک تا دو قاشق غذاخوری پودر کتان به همراه یک قاشق غذاخوری روغن تخم کتان استفاده کنید.
10. تخم کتان سرشار از آنتی اکسیدان (لیگنان) است :
لیگنان نوعی فیبر پلیفنلی است که خاصیت آنتیاکسیدان دارد. تنظیم هورمونها، سلامت سلولی و خاصیت ضدپیری از ویژگیهای لیگنان بهشمار میروند. پلیفنلها به رشد پروبیوتیک ها (میکروارگانیسمهای زندهای که برای سلامتی مفیدند) کمک میکنند و در زدودن مخمرها و قارچ کاندیدا (معروفترین قارچ پوستی) از بدن مؤثرند.
لیگنانها خاصیت ضدمیکروبی و ضدویروسی دارند. بنابراین مصرف منظم آنها میتواند دفعات ابتلای فرد به سرماخوردگی و آنفولانزا را کاهش بدهد.
طریقه مصرف تخم کتان:
* به هنگام صرف ناهار، دانه های تخم کتان را به سالاد خود اضافه کرده و میل کنید.
* تخم کتان را با آبمیوه مخلوط کرده و میل نمایید.
* تخم کتان را به انواع سالادها و یا سوپ ها بیفزایید.
* تخم کتان را به ماست و یا دوغ خود اضافه کرده و میل کنید.
* تخم کتان را به سس گوجه فرنگی و یا آب انواع گوشت ها اضافه کرده و میل نمایید.
* تخم کتان را به گوشت چرخ کرده اضافه کرده و بعد با آن کوفته و یا کباب درست کنید.
* مخلوط کردن تخم کتان با آب میتواند آن را به جایگزینی براي تخم مرغ تبدیل کند.
* میتوانید تخم کتان را به کیک یا شيريني های خانگی هم اضافه کنید.
ارزش غذایی تخم کتان :
ارزش غذایی
طبق گفته وزارت کشاورزی ایالات متحده یک قاشق غذاخوری بذر کتان آسیاب شده به وزن ۷ گرم حاوی:
انرژی ۴/۳۷ پروتئین ۲۸/۱
چربی ۹۵/۲ کربوهیدرات ۲/۲
فیبر۹۱/۱ کلسیم ۸/۱۷
منیزیم ۴/۲۷ فسفر۹/۴۴
پتاسیم ۹/۵۶
فولاد ۰۹/۶ میکروگرم
لوتئین وزاگزانتین ۶/۴۵ میکروگرم